It Was Just an Accident

In dit artikel:

Automecanieker Vahid wordt achtervolgd door het geluid van een krakende beenprothese — een sensorische trigger uit zijn tijd van blinddoekverhoren en folteringen in een Iraanse gevangenis. Wanneer Eghbal, een man met een prothese, op een dag zijn garage binnenschuifelt — na een openingsscène waarin hij een hond aanrijdt en zijn gezin het incident afdoet als een onvermijdelijkheid — denkt Vahid zijn tortionair te herkennen. Hij ontvoert Eghbal, wil hem levend begraven maar raakt in twijfel en zoekt vervolgens andere oud-gevangenen op om te achterhalen of dit echt de dader is.

It Was Just an Accident (Yek tasadef sadeh) is Jafar Panahi’s geheime terugkeer: zijn eerste film sinds zijn detentie in 2022 en de eerste in ruim twintig jaar die hij weer naar het buitenland kon meenemen. Omdat Panahi formeel nog altijd verboden is films te maken en elke inmenging van de Iraanse autoriteiten vermeden moest worden, werd de productie clandestien gefilmd. De film leverde hem de Gouden Palm in Cannes op.

Panahi verschuift de focus van een eenvoudig whodunit naar de psychologische en ethische nasleep: wat doen herkenning en herinnering met slachtoffers? Moet een gemeenschap vergelding eisen om innerlijke rust te vinden, of is vergeving mogelijk? De regisseur laat zijn personages hun overtuigingen en twijfels uitdiepen zonder expliciet een moreel oordeel op te leggen. De toon balanceert lang op het scherp van de ironische farce — humor gevoed door woede — om uiteindelijk in een grimmige ontknoping te eindigen.

Stilistiek is gecontroleerd en klassiek opgezet: weidse woestijnscènes contrasteren met de beklemming van een busje, lichtgebruik en het gehannes met het bewusteloze lichaam verwijzen naar Hitchcock, terwijl thematisch echo’s van Beckett (Wachten op Godot) voelbaar zijn. In tegenstelling tot eerdere, meer zelfreferentiële werken van Panahi verschijnt hij deze keer niet in beeld; de film is zijn meest geconstrueerde en geconcentreerde onderneming in jaren.