IDFA 2025: Lemohsang Jeremiah Mosese over Ancestral Visions of the Future
In dit artikel:
Lemohang Jeremiah Mosese, de in Berlijn wonende filmmaker uit Lesotho (bekend van This Is Not a Burial, It’s a Resurrection, 2019), maakte met Ancestral Visions of the Future een autobiografische, visueel rijke film over migratie, geheugen en het zoeken naar thuis. Tijdens gesprekken op de Berlinale legt Mosese uit dat zijn film verleden en toekomst, zichtbare en onzichtbare werelden door elkaar haalt: niet als truc, maar als uitdrukking van een denkwijze waarin samenhang belangrijker is dan lineaire causaliteit.
De film combineert fragmentarische voice-over in literaire trant met intuïtieve beeldkeuzes uit Lesotho en Duitsland. Sommige scènes voelen documentair (straatleven), andere duidelijk geënsceneerd (de blinde man die met de aarde communiceert) en weer andere zweven tussen beide door gebruik van slowmotion en theatrale elementen zoals een rood doek dat over het landschap rolt. Die symboliek is meervoudig bedoeld: schoonheid, grens, bloed; Mosese wil niet één vaste uitleg geven maar betekenis laten blijven vloeien.
Centraal staat het begrip ‘thuis’: voor Mosese is dat tegelijk aanwezig, afwezig en mogelijk — een fragmentarisch, half-herinnerd en soms geïdealiseerd landschap. Als migrant ziet hij hoe nostalgie functioneert als steun, maar ook als romantisering die geweld kan verdoezelen. Zijn aanpak wil een paradox zijn: tegenover clichés van Afrikaans slachtofferschap plaatst hij een helende daad die het geweld niet ontkent. Daarom zoekt de film naar complexiteit en tegenstrijdigheid in plaats van eenduidigheid.
Magisch realisme speelt een grote rol: in veel Afrikaanse tradities zijn de levenden en doden verweven en bestaan rituelen en omgangsvormen die westerse, strikt gescheiden categorieën van ‘realiteit’ en ‘spookverhalen’ overstijgen. Mosese benadrukt dat zijn Sesotho-taal en culturele beelden andere denkschema’s bieden; pas toen hij in zijn moedertaal begon te schrijven, voelde zijn werk bevrijdender en poetischer. Woorden als materamputana – genoemd als aanzet van de film – openen meerdere visuele en conceptuele lagen die in het Engels of in westerse filmconventies vaak niet passen.
Hij erkent ook de technische invloed van Europese cinema op zijn vroege werk, maar stelt dat het werken in eigen taal leidde tot meer verbeelding en metaforiek. Daarnaast ziet hij mogelijkheden in het tentoonstellingscircuit: video-installaties geven zijn materiaal een transitie-achtige, minder lineaire ruimte dan de bioscoop. Mosese bekent liefde voor Berlijn maar wijst ook op de vijandigheid tegenover zwarte lichamen en het gemis aan fysiek contact; hij pleit voor andere vormen van samenleven, minder hoekig en meer circulair — een contrast met de architectuur- en leefvormverschillen tussen Europa en Lesotho die hij ervaart.
Ancestral Visions of the Future wil toegankelijk blijven; Mosese noemt het simpel in zijn essentie: dagelijkse handelingen, kleine ontmoetingen en persoonlijke reflecties die samen een universeel beeld scheppen van migratie en heimwee. De film draait op festivals en is te zien op IDFA 2025.