Focus: Amsterdams Stadsjournaal 1974-1984

In dit artikel:

Tegenwoordig mobiliseren activisten vooral via sociale media; in de jaren zeventig probeerden filmmakers hetzelfde doel te bereiken met actiewerk in de bioscoop. Het collectief Amsterdams Stadsjournaal maakte tussen 1974 en 1984 36 korte documentaires en fictiebeelden die sociale misstanden aan de kaak stelden: werkloosheid, uitbuiting van gastarbeiders, woningnood en de macht van grootkapitaal. De meeste films ontstonden in samenwerking met buurt- en actiegroepen en werden getoond in buurthuizen en wijkcentra, waar discussies en actieplannen volgden.

Belangrijke namen zijn Annette Apon, die aan elf films meewerkte, en Gerrard Verhage. Het collectief werkte vanuit een marxistische invalshoek en zag revolutionaire verandering als oplossing, maar interne conflicten over ideologie leidden tot verlammende vergaderingen en uiteindelijk tot het uiteenvallen van de groep na ongeveer tien jaar. Verhage verliet het Stadsjournaal na onenigheid over een film die onverwacht sympathie toonde voor twee koppelbazen; Apon reflecteerde later dat hun werk soms te veel theoretisch bleef en te weinig menselijke betrokkenheid toonde.

Stadsarchief Amsterdam wijdt vanaf 11 oktober 2025 een expositie aan het collectief (t/m 8 maart 2026), met fragmenten op zestien schermen, filmstills, werkfoto’s en archiefstukken; volledige films draaien in de filmzaal en hedendaagse activistische video’s worden ook getoond. Eye Filmmuseum besteedt op 15 oktober 2025 aandacht aan het Stadsjournaal met vertoningen van Privé-eigendom en misdaad en Politiewerk (inleiding door curator Rommy Albers) en een interview met voormalige leden. Diverse films zijn gratis te bekijken via de Eye Filmplayer.